|
autor Jarek data 2015-07-21
Urządzanie lasu to coś
zupełnie innego niż np. urządzanie domu czy mieszkania. Wcale nie chodzi tu o estetyczny wystrój
wnętrza i racjonalne ustawienie sprzętów. Urządzanie lasu to ważna dziedzina leśnictwa,
gdzie równomiernie łączy się teorię nauk leśnych z wieloletnią praktyką oraz
doświadczeniem terenowym leśników. Bo urządzanie lasu opisuje jego dzisiejszy stan
i planuje przyszłą gospodarkę, czyli wyznacza cele do osiągnięcia. To
niesłychanie ważna dziedzina, bo podporządkowana jej jest cała działalność leśników
i plan urządzania lasu, zwany operatem jest swojego rodzaju „biblią leśniczego”.
Operat to słowo określające
zwykle pisemne opracowanie jakiegoś zagadnienia technicznego. Są operaty
wodnoprawne, dotyczące utrzymania dróg lub związane z działalnością
rzeczoznawców, wyceniających nieruchomości. Dla leśnika słowo operat oznacza
coś zupełnie innego. Bo jak opisać, wycenić i zaplanować wieloletnie działania w
tak doskonałym, wspaniałym dziele przyrody jakim jest las? Każdy zakątek lasu
jest przecież inny, każdy jego element jest niepowtarzalny i dynamiczny, bo
przecież las żyje, zmienia się i wymaga indywidualnego podejścia.
Ale leśnicy potrafią
przewidywać, bo potrafią poznawać, rozumieć i naśladować przyrodę, co jest
kluczową umiejętnością dla prowadzenia zrównoważonej gospodarki leśnej. A cóż
to takiego? To działalność zmierzająca do takiego kształtowania lasów i ich
wykorzystania, aby zapewnić trwałe zachowanie ich pełnego bogactwa zasobów i
walorów przyrodniczych oraz zdolności do wypełniania, teraz i w przyszłości,
wszystkich jego funkcji. Leśnikom w prowadzeniu takiej gospodarki pomaga właśnie
operat, czyli plan urządzania lasu sporządzany dla każdego nadleśnictwa na 10
lat.
Do niedawna operat dla
jednego leśnictwa był opasłym tomiskiem a raczej ich zbiorem:
Choć aktualny operat
leśnictwa Pszczew na lata 2007-2016 stanowi już w zasadzie jedną, mniej obszerną książkę
Ta jedna zielona książka,
na którą składa się:
jest jeszcze uzupełniona o plany i materiały, o których będzie dalej mowa. Pewnie kolejny plan będzie
głównie opierał się na nośnikach cyfrowych i zmieści się na płycie lub pamięci
przenośnej, bo dziś na co dzień urządzeniowcy pracują z gps, dalmierzami
laserowymi, średnicomierzami (klupami) elektronicznymi i palmtopami, które
pomagają posługiwać się im mapami cyfrowymi.
Plan urządzania lasu zawiera szczegółowe
informacje o aktualnym stanie lasu, którego dotyczy (nazywamy tę część
elaboratem) oraz określa formę i zakres prowadzenia gospodarki leśnej na całe
10-lecie. Składają się na nią określone na podstawie wyników inwentaryzacji
zasobów leśnych zadania gospodarcze i
zalecenia. Zatwierdzany jest decyzją Ministra Środowiska, która określa
maksymalny możliwy etat cięć czyli limit ilości drewna, którego pozyskanie jest
możliwe w dziesięcioleciu w wyniku zaplanowanych zrębów i innych zadań
gospodarczych. Jednak zanim plan zostanie zatwierdzony musi zostać sporządzony
inny, ważny dokument- prognoza oddziaływania projektu planu urządzenia lasu na
środowisko i obszary Natura 2000. Na prognozę składa się pisemne podsumowanie i
uzasadnienie wyboru przyjętego dokumentu oraz informacja o udziale
społeczeństwa w postępowaniu.
Od 1996 r. integralną
częścią planów urządzenia lasu stał się także program ochrony przyrody.
Przedstawia on zagadnienia i formy ochrony przyrody w nadleśnictwie, wskazuje
cenne przyrodniczo obszary i obiekty oraz planuje kompleksowo działania służące
ich ochronie. Plan ochrony przyrody wskazuje także na zagrożenia ze strony
przemysłu i inwestycji oraz zawiera dokumentację mapową i fotograficzną, w tym
mapę walorów przyrodniczo-kulturowych. Bo w operacie znajdziemy także ważne
informacje o dawnych ludzkich siedliskach, starych cmentarzach, kapliczkach czy
takich ciekawostkach jak pomnik wilka, który znajduje się na terenie naszego
nadleśnictwa
To zapisy na bieżąco
weryfikowane przez leśniczych, dla których równie ważny jest dokładny opis
taksacyjny leśnictwa, w którym gospodarzą.
Zawiera on szczegółowe informacje o każdym wydzieleniu, czyli
najmniejszym kawałku lasu: skład gatunkowy, wiek, strukturę warstwową, warunki
siedliskowe, miąższość drzewostanu oraz zaprojektowane dla niego wskazania
gospodarcze, które należy wykonać w przeciągu najbliższych 10 lat. Tak wygląda
opis taksacyjny:
Leśniczy ma w nim także wykaz
projektowanych użytków rębnych i cięć pielęgnacyjnych: czyszczeń i trzebieży.
Załącznikiem do operatu są mapy o różnej treści i skali: gospodarcze,
drzewostanowe, siedlisk, cięć rębnych itp.
Mapa leśna zawiera mnóstwo
ważnych wskazówek dla leśniczego, szczególnie mapa z naniesionymi działkami
zrębowymi (kawałki lasu w czerwonych obwódkach):
Bardzo ważną mapą jest mapa
glebowo- siedliskowa:
Bo zanim zaczniemy planować
cele do osiągnięcia musimy doskonale poznać siedlisko- czyli warunki glebowe i
przyrodnicze w jakich będzie rósł las.
Przygotowanie operatu dla
nadleśnictwa, na które składa się zwykle kilkanaście leśnictw to dość
skomplikowana procedura, dlatego prace muszą zostać rozpoczęte odpowiednio
wcześniej. Plany urządzania lasu dla nadleśnictw są wykonywane zazwyczaj przez
BULiGL ( Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej), na podstawie zlecenia przez
poszczególne regionalne dyrekcje Lasów Państwowych.
Niedawno w Nadleśnictwie Trzciel
odbyła się narada terenowa z udziałem kierownictwa nadleśnictwa i wszystkich
leśniczych, naczelnika oraz przedstawicieli wydziału urządzania lasu z RDLP w
Szczecinie i pracowników BULiGL, którzy rozpoczęli już prace terenowe w moim
leśnictwie:
Nasz plan kończy się w 2016 roku i to dobra pora na przygotowanie nowego operatu, który zacznie obowiązywać od 2017 roku. Obejrzeliśmy wiele miejsc w
różnych leśnictwach i długo dyskutowaliśmy o sposobach prowadzenia tam prac, które
zaplanują nam urządzeniowcy.
Sporo czasu zajęła nam
problematyka przebudowy litych borów sosnowych i wprowadzania podsadzeń
bukowych:
Leśniczowie zadawali wiele
pytań, bo to doskonała okazja do wymiany poglądów. Swoje doświadczenia
przekazywali nam pracownicy RDLP i urządzeniowcy. To specyficzna, składająca
się z dobrze przygotowanych do pracy i wyposażonych w nowoczesne urządzenia specjalistów
grupa zawodowa pośród leśników. Zwykle urządzeniowcy ubrani w terenowe „moro”
przemierzają każdego dnia wiele kilometrów taksując las, mierząc drzewa, kreśląc
mapy lub w biurze opracowując dane zebrane w terenie.
Tym
razem jednak kierownik brygady urządzeniowej był inaczej ubrany
Jednak w trakcie podsumowaniu
narady, gdy po przemierzeniu wielu leśnych oddziałów sporą grupą
jeszcze długo rozmawialiśmy
o różnych planach na dobry plan urządzania lasu na
najbliższe 10 lat, solennie obiecał, że nas bardzo dobrze urządzą…
Leśniczy
Jarek-lesniczy@erys.pl
|
